با سلام خدمت دوستان گرامی،
متن زیر اخیراً به دستم رسید که به امضای چند تن از استادان شناخته شدهی زبان و ادب فارسی رسیده است. همچنین مقالهی مستند و تفصیلی دکتر کامران تلطف در
http://www.iranian.com/Features/Dec97/Persian قابل اشاره است.
من از بحثی که در سال ۲۰۰۷ در همین انجمن مطرح شده است، اطلاع دارم - و دیگر دوستان گرامی را نیز به خواندن آن بحث دعوت میکنم. گمان من بر این است که ایجاد (و نگهداری) دو گزینهی (Farsi (Persian و (Persian (Farsi از آن زمان به یادگار مانده است. با وجود این، تصور میکنم باز کردن مجدد این بحث به دو منظور مفید فایده خواهد بود: یک، بازنگری در این وضعیت و رسیدن به یک اکثریت قاطع برای انتخاب یک گزینهی قطعی در این بنگاه کاریابی ترجمهی جهانی، که بیتردید در تمام بنگاههای ترجمه در جهان تأثیر خواهد گذاشت، و دوم، و حداقل، توافق بر روی مراقبت در یک رویهی واحد برای مکاتبات خود با بنگاههای ترجمه در سراسر جهان.
از دوستان عزیز و همکاران گرانمایه در ProZ صمیمانه دعوت میکنم در این بحث شرکت کنند و آن را هر چه بیشتر غنی نمایند.
ارادتمند همگی،
محمد امامی
Farsi یا Persian
ظرف چند سال اخیر کاربرد صفت Farsi به جای Persian در زبان انگلیسی (در صورت اشاره به "زبان فارسی") متداول شده است. این کاربرد از روی حسن نیت و ظاهراً از میان ایرانیان مقیم ایالات متحده آغاز شده است. اما خاستگاه آن و نیت اولیهای که در پس آن بوده است، فاقد اهمیت است. مهم آن است که خیری از این بابت عاید ما فارسیزبانان نشده است. برعکس، اوضاعی پدید آمده است که برای اعتبار زبان و فرهنگ ایران و سایر ملل فارسیزبان
زیانبخش است.
ما فارسیزبانان گاه ترکیبات غریبی از این گونه به زبان انگلیسی در پیش می گذاریم:
BBC Persian Section broadcast this item of news in its Farsi transmission
یا:
Farsi speakers form the majority of students taking the GCSE Persian examination
هر انگیسیزبانی که چندان مطلع نباشد با خواندن این گونه جملات تصور خواهد کرد که سخن از دو زبان مختلف در میان است!
در زبان انگلیسی واژه Persian دارای مفاهیم عمیق فرهنگی و تاریخی است. از جمله میتوان به ترکیباتی مانند Persian Empire و Classical Persian Literature اشاره کرد. این مهم نیست که آیا امپراطوری پارس خوب بود یا بد بود؛ مراد صرفاً اشاره به وزن و اهمیت تاریخی است. به علاوه، در ترجمههای انگلیسی تورات (عهد عتیق) هم به اسم "پرشیا" و هم به صفت "پرشن" برمیخوریم. سازمانهای معتبری مانند بی بی سی، صدای آمریکا، و دانشگاههای کیمبریج، لندن، آکسفورد و غیره با اشاره به زبان فارسی واژه "پرشن" را به کار میبرند. در ذهن یک شخص عادی انگلیسیزبان، واژه "فارسی" ممکن است نام زبان فلان کشور ناشناخته یا نوپا را تداعی کند.
این که زبانی در زبانهای دیگر به نامهای دیگرگونهای خوانده شود به هیچ وجه غریب نیست. آنچه در نزد آلمانیزبانان Deutsch است در نزد انگلیسی زبانان German است و در نزد فرانسویزبانان Allemand.
یک نکته دیگر در خور توجه آن است که ما تأکید میکنیم که خلیج فارس خلیج فارس است و نه خلیج عربی. اما اکنون که کشور ایران در خارج به همان نام
ایران معروف است، چنانچه زبانش هم در خارج به جای Persian (یا معادلهای آن) به "فارسی" معروف باشد، با اتکاء به چه چیزی می توان، مثلاً در زبان انگلیسی، آن خلیج را Persian Gulf خواند؟
در زبان فرانسه دلیل دیگری هم برای اجتناب از کلمه "فارسی" موجود است: همان کلمه با املاء دیگری (farci) معنای "دلمه" را میرساند.
اینها بعضی از دلایلی است که ما را وامیدارد که از هممیهنانمان و به علاوه، از هر آن کس که ایران را دوست میدارد، درخواست کنیم که در گفتهها
و نوشتههایشان به زبانهایی غیر از فارسی، زبان ایران را فارسی نخوانند بلکه Persian, Persan (ne), Persisch, … بنامند.
از شما سپاسگزاریم.
دکتر شاداب وجدی / علی متین دفتری / لطفعلی خنجی